گياه اسطوخودوس Lavender یک گیاه معطر است، با خواص دارویی متعدد و هميشه سبز که از خانواده نعناعيان است. این گیاه، بومی كرانه های مديترانه و عربی تا آسيای صغير بوده و در آذربايجان، كوه های ميانه، مرند و هشترود نیز می رويد. اسطوخودوس از دير باز در طب سنتي نقش برجسته‌ای دارد؛ و از نظر غالب حكمای طب سنتی، دارای طبيعت گرم و خشك است.
تركيبات فراواني در عصاره اسطوخودوس شناسايی شده اند كه از مهمترين آن ها می‌توان به ژرانيول، لينالول، ليناليل استات، سينئول، بورنئول، آلفاپينن، كامفور، اسيد بوتيريك، اسيد والريانيك، اسيد اورساليك و فلاونوئيدهاي لوتئولين اشاره كرد؛ كه اين مواد احتمالاً تأثير گياه را بر مناطق (سیستم اعصاب مرکزی) CNS تقويت كرده و از طريق گيرنده هاي GABA باعث بروز اثرات آرامبخشی و تسكينی می‌شود.
با مطالعه آیا اسطوخودوس آرامش بخش است؟ بیشتر درباره ی خواص اعجاب انگیز این گیاه یاد می‌گیریم. همچنین در ادامه به طرز تهیه دمنوش اسطوخودس پرداخته ایم.
اسطوخودوس گیاه آرامش بخش
- اسطوخدوس دارای خواص متعدد و تاثیر گذار زیادی است که طبق مطالعات فراوانی بررسی شده است و شامل: خاصیت آرامبخشی و آنتي اسپاسموديك، ضدافسردگی، اضطراب و استرس است (برای مقابله با استرس هیچ گیاهی به اندازه اسطوخودوس موثر نیست).
- دانیال فستی در کتابش می نویسد: “اسطوخودوس اعصاب را آرام و عضلات را شل می کند. این گیاه آرام بخش، دستگاه عصبی و تحریک پذیری آن را کنترل می نماید.
ضد سرع و تشنج
همچنین گیاه اسطوخودوس دارای خاصیت ضد صرع، سرگیجه و تشنج می باشد، اسطوخودوس از خواص ضد درد نیز برخوردار است که در برطرف کردن دردهای معده، سردردهای عصبی (به دلیل اینکه در کاهش استرس موثر است، تاثیر آن در مقابله با سردرد نیز بیشتر می شود .) و همچنین در سینوزیت نیز اثربخشی دارد.
تقویت هوش و حافظه، کاهش استرس
همچنین این گیاه دارای تاثیر مثبت در تقویت ذهن،هوش و حافظه، کنترل رشد، رفع خستگی و به عنوان مسکن است. اسطوخودوس گیاه شگفت انگیزی است که در درمان اختلالات جزئی خواب، نیز موثر عمل می کند و خاصیت خواب آور دارد. که علت آن به دلیل این است که سردرد، اضطراب، استرس، تنظیم ضربان قلب و ناراحتی های عصبی را برطرف می سازد و باعث می شود شما خواب راحتی داشته باشید.
سایر خواص اسطوخودوس
- اسطوخودوس در فراورده های آرایشی و بهداشتی به عنوان معطرکننده کاربرد دارد و این به دلیل عطر بسیار خوب این گیاه است.
- اسانس اسطوخودوس در طب سنتی داراي خواص درمانی بسیاري است؛ از جمله خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد باکتري، فعالیت ضد پلاکتی، ضد اضطراب و آرام بخش، ضد انعقاد و ضد جهش برخوردار است.
- از کاربردهای مهم اسانس این گیاه در رایحه درمانی است؛ رایحه درمانی یکی از شاخه های طب مکمل است. مطالعات نشان داده اند که استنشاق اسانس اسطوخودوس با آثار ضد اضطرابی همراه است که سطح کورتیزول خون را کاهش داده و سروتونین را افزایش می دهد، با اینکه مکانیزم این فرآیند دقیقا مشخص نشده اما احتماالا رایحه ی اسطوخودوس با تاثیر بر سیستم عصبی، فعالیت محور هیپوتالاموس-هیپوفیز -آدرنال را مهار کرده و درنتیجه باعث کاهش ترشح کورتیزول می گردد.
- همچنین اسطوخودوس یکی از گیاهانی است که به صورت بخور نیز می توان از آن استفاده کرد، استفاده از بخور اسطوخودوس در اتاق خواب علاوه بر ایجاد حس آرامش در افراد، در کاهش استرس و اضطراب نیز بسیار مفید است.
اطلاع از قیمت و خرید ← اسطوخودوس بسته‌ی 100 گرمی
طرز تهیه ی دمنوش اسطوخودوس
دمنوش یا چای اسطوخودوس از دمنوش های رایجی است که ازگذشته تا امروز برای رفع خستگی روزانه، کسب آرامش و رفع مشکلات بدخوابی از آن استفاده می شود. نوشیدن این چای قبل از خواب به کسانی که دچار اختلال در خواب هستند و همچنین شب ها چندین بار از خواب بیدار می شوند، کمک می کند تا به مرور از خوابی آرام بهره مند گردند.
- جهت تهیه ی این دمنوش حدود یک قاشق غذاخوری از سنبله‌های خشک شده گل بنفش اسطوخودوس را در یک قوری بریزید.
- آبی با حدود 80 درجه گرما (بهتر است آب جوش نباشد) را به آن اضافه کنید و به مدت 10 الی15 دقیقه در حرارت غیرمستقیم قرار دهید تا دم بکشد.
- سپس می توانید میل کنید.
- همچنین به دلیل اینکه اسطوخودوس دارای ترکیبات آلکالوئید و فلاونوئید است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند حاوی طعمی تلخ بوده که می‌توان برای رفع تلخی آن از مقداری عسل استفاده کرد.
بهترین زمان مصرف دمنوش اسطوخودوس
- بهترین زمان برای استفاده از دمنوش‌های گیاهی معمولا در فاصله بین میان وعده‌های اصلی روزانه است.
- اما بهترین زمان مصرف گیاهان دارویی همچون اسطوخودوس که در کاهش استرس و اضطراب موثر هستند در شب هنگام حدود یک الی دو ساعت قبل از خواب شب است.
موارد منع مصرف دمنوش اسطوخودوس
افرادی با مشکلات اعصاب و روان
- ترکیبات گیاهی اسطوخودوس و دمنوش‌هایی که باعث ایجاد آرامش و کاهش استرس در افراد می‌شود، معمولا نباید به صورت همزمان با داروهای اعصاب و روان و یا اشخاصی که از داروهایی برای کاهش و اضطراب استفاده می‌کنند، مصرف شود زیرا تداخل دارویی ایجاد می کند.
- همچنین نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که اگر فرد به هر دلیلی به لحاظ مسائل عصبی، روانپزشکی و یا روانشناختی تحت درمان می باشد و یا داروی اعصاب و روان (همچون داروهای خواب آور، آرام بخش و ضدافسردگی) مصرف می‌کند، به هیچ عنوان نباید از دمنوش اسطوخودوس یا دمنوش‌هایی که در کاهش استرس و اضطراب موثر هستند را بعنوان درمان جایگزین استفاده نمایید.
افراد مبتلا به آلرژی فصلی
مصرف دمنوش اسطوخودوس به افرادی که مبتلا به آلرژی‌های فصلی هستند و یا به ترکیبات گیاهی به صورت آلرژی واکنش نشان می دهند توصیه نمی‌شود. چنانچه پس از مصرف دمنوش اسطوخودوس هر نوع واکنش حسّاسیتی مانند لرزش یا گرفتگی گلو را حس کردید، مصرف آن را قطع کنید.
زنان باردار و شیرده
همچنین در بانوان باردار و شیرده مصرف این دمنوش ممنوع است.
سایر موارد
- اگر چنانچه افراد دچار آریتمی یا ریتم غیر طبیعی قلب هستند و یا تحت درمان هستند و از داروهای خاصی استفاده می‌کنند مصرف دمنوش اسطوخودوس توصیه نمی گردد.
- طبیعت این گیاه گرم و خشک است و کسانی که مزاج صفراوی دارند باید از استفاده ی آن خودداری نمایند؛ و یا می توانند با مصلح هایی مثل کتیرا و سکنجبین از آن استفاده کنند.
- اگر به گیاهان خانواده ی نعناعیان حساسیت دارید از مصرف اسطوخودوس پرهیز نمایید.
- همچنین تست IN VITRO یا برون تنی نشان می دهد که چای و روغن اسطوخودوس اثربخشی کمی بر روی غدد درون ریز و افزایش سطح هورمون استروژن بدن دارد.
- برخی از انواع اسطوخودوس حاوی ترکیباتی است که باعث حملات صرع می‌شود. بنابراین قبل از مصرف احتیاط لازم را داشته باشید.
- در مصرف دمنوش اسطوخودوس باید دقت کرد زیرا مصرف بیش از حد آن به دلیل ایجاد احساس آرامش و زمان مصرف آن در شب هنگام ممکن است طی روز بعد سبب احساس سرگیجه، سردرد و … در فرد شود.
- در مجموع خواهشمندیم قبل ازمصرف این گیاه شگفت انگیز حتما با مشاوره مربوطه و یا پزشک معالج خود مشورت لازم را نمایید.
سخن پایانی
در مجموع از اسطوخودوس در طب سنتی ایران برای درمان خواب، استرس، افسردگی، اضطراب و میگرن استفاده می شده و همچنان نیز مورد استقبال است. زنان باردار و کسانی که دچار اختلالات روانی هستند بهتر است از این گیاه استفاده نکنند.
آیا شما تجربه استفاده از دمنوش و گیاه اسطوخودوس را دارید؟ نظرات خود را در این رابطه با ما و سایر مخاطبان «هفت پر» به اشتراک بگذارید.
